Ατομική Τράπεζα Γάλακτος

Γράφει η Αθηνά Τσέλιου, Γενική Προϊσταμένη, Υπεύθυνη Μητρικού Θηλασμού Κλινικής ΡΕΑ, Διεθνώς Πιστοποιημένη Σύμβουλος Γαλουχίας IBCLC
 
Το φαινόμενο της πρώιμης επιστροφής της νέας μητέρας στην εργασία της, καθώς και η ανάγκη επίτευξης των στόχων της αειφόρου ανάπτυξης, γέννησε την ανάγκη δημιουργίας της ατομικής τράπεζας γάλακτος στο σπίτι, ώστε να συνεχίζει το μωρό να λαμβάνει το μητρικό γάλα και να μη διακόπτεται ο θηλασμός.
 
Στις μέρες μας, όπου οι περισσότερες γυναίκες εργάζονται, υπάρχει λύση και σε καμία περίπτωση ο μητρικός θηλασμός δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ασυμβίβαστος με την εργασία. Σύμφωνα με τα βήματα για έναν επιτυχημένο θηλασμό, όπως αυτά καταγράφονται από τη UNICEF, υπάρχουν ειδικές κατευθυντήριες γραμμές που δίδονται στους επαγγελματίες υγείας, προκειμένου να στηρίζουν τις μητέρες σε αυτή τους την απόφαση. Η βασική προϋπόθεση είναι να υπάρχει θέληση από την ίδια τη μητέρα και κατόπιν ένα ζεστό, υποστηρικτικό περιβάλλον, κυρίως ο σύντροφός της αλλά και ευρύτερα η οικογένεια. Επιπλέον, θα πρέπει να υπάρχει υποστήριξη από την πλευρά του εργοδότη, καθότι η μητέρα θα χρειαστεί κατανόηση, χρόνο και χώρο στην εργασία της για να μπορεί να συντηρεί την τράπεζα γάλακτος.
 
Ξεκινήστε λίγο πριν την επιστροφή στην εργασία!
 
Η άντληση και η αποθήκευση του μητρικού γάλακτος θα πρέπει να πραγματοποιείται σε έναν ήσυχο και καθαρό χώρο. Ξεκινήστε τη δημιουργία της ατομικής σας τράπεζα γάλακτος λίγο καιρό πριν την επιστροφή σας στην εργασία σας. Το ιδανικό διάστημα για να ξεκινήσετε είναι 2-3 εβδομάδες νωρίτερα.
 
Ο κατάλληλος εξοπλισμός…
 
Για τη δημιουργία ατομικής τράπεζας γάλακτος θα χρειαστείτε:
1) Μία αντλία θηλάστρου στο σωστό μέγεθος χοάνης-κολάρου (ανάλογα με το μέγεθος θηλής-περιθηλίου).
2) Έναν αποστειρωτή
3) Γυάλινα μπουκάλια με αεροστεγή καπάκια για το κλείσιμο, ή σακουλάκια φύλαξης μητρικού γάλακτος.
 
Ο σημαντικός ρόλος της υγιεινής!
 
Θα πρέπει να τηρούνται κανόνες καθαριότητας σε όλη τη διαδικασία άντλησης και αποθήκευσης του μητρικού γάλακτος. Η υγιεινή των χεριών και του σώματος αποτελούν τους βασικούς κανόνες. Τα χέρια πλένονται με νερό και σαπούνι πριν την άντληση και μετά το τέλος αυτής.
Τα νύχια πρέπει να είναι κομμένα και να διατηρούνται καθαρά. Η χρήση γαντιών στην ατομική τράπεζα γάλακτος πρέπει να αποφεύγεται. Όσον αφορά την καθαριότητα του εξοπλισμού μας, τα εξαρτήματα του θηλάστρου πρέπει να είναι αποσπώμενα. Μετά τη χρήση ξεπλένονται με κρύο νερό και κατόπιν σαπουνίζονται με χλιαρή σαπουνάδα. Στο τέλος αποστειρώνουμε πάντα.
 
Το μηχάνημα της αντλίας του θηλάστρου όπως και κάθε ιατρικό μηχάνημα, πρέπει να ελέγχεται για την καλή λειτουργία του.
 
Άντληση & συντήρηση γάλατος
 
Η μητέρα ξεκινά με μία-δύο αντλήσεις επιπλέον των θηλασμών, αυξάνοντας έτσι την παραγωγή της κατά ένα με δύο γεύματα. Το αντλημένο γάλα μεταφέρεται και φυλάσεται σε αποστειρωμένα γυάλινα μπουκάλια με αεροστεγή καπάκια, όπως επίσης και σε σακουλάκια φύλαξης μητρικού γάλακτος. Το γάλα απαγορεύεται να φυλάσεται σε ανοξείδωτα σκεύη, καθώς και σε μπιμπερό με τρυπημένες πιπίλες. Το αποθηκευμένο γάλα θα δοθεί στο βρέφος από το άτομο που το φροντίζει κατά την απουσία της μητέρας, η οποία ταυτόχρονα θα ανανεώνει με νέες ποσότητες συνεχίζοντας να αντλεί είτε στο σπίτι, είτε στο χώρο εργασίας.
 
Σε κάθε φιάλη γάλακτος πρέπει να αναγράφεται η ημερομηνία και η ώρα συλλογής. Πάντοτε χρησιμοποιούμε τις φιάλες με τις παλαιότερες ημερομηνίες, οι οποίες κατά σειρά τοποθέτησης οδηγούνται στις πιο πρόσφατες. Πριν τη σίτιση του μωρού με αποθηκευμένο γάλα μην ξεχνάτε να ανακινήσετε με απαλές κυκλικές κινήσεις τη φιάλη, καθότι τα συστατικά του διαχωρίζονται σε στρώματα αφού το γάλα δεν είναι ομογενοποιημένο.
 
Δεν αναμειγνύουμε ποτέ γάλατα με διαφορετικές θερμοκρασίες. Σε περίπτωση που θέλουμε να συμπληρώσουμε την ποσότητα που αντλήσαμε, αποθηκεύουμε σε δυο διαφορετικά δοχεία και όταν αποκτήσουν την ίδια θερμοκρασία, τότε τα αναμειγνύουμε. Επιπλέον, δεν επιτρέπεται να προσθέτουμε φρέσκο γάλα μέσα σε κατεψυγμένο.
 
Τις φιάλες φύλαξης γάλακτος τις γεμίζουμε κατά τα 2/3 για να αποφύγουμε την πιθανότητα να ξεχιλείσει το γάλα λόγω διαστολής. Το φρεσκοαντλημένο γάλα στη συντήρηση του ψυγείου διατηρείται στους 3 έως 4 βαθμούς κελσίου για 24 ώρες με ασφάλεια. Είναι προτιμότερο να τοποθετείτε τα μπουκαλάκια βαθιά στο ψυγείο και όχι στη πόρτα, όπου υπάρχει αυξωμείωση θερμοκρασίας κατά το άνοιγμα. Σε περίπτωση που το γάλα στο ψυγείο δεν καταναλωθεί μέσα στο πρώτο 24ωρο, θα πρέπει να αποθηκευτεί στη κατάψυξη. Θα πρέπει να γνωρίζετε ότι στην κατάψυξη το μητρικό γάλα διατηρείται με ασφάλεια στους -18 ως -20 βαθμούς κελσίου έως και 3 μήνες. Ένας έξυπνος κανόνας για να μην χάνουμε άσκοπα πολύτιμο μητρικό γάλα, είναι να  αποθηκεύουμε ποσότητες των 50-60 έως και 80 ml, δηλαδή ποσότητες που αποψύχωνται γρηγορότερα.
 
Μυστικά της απόψυξης… 
 
Η απόψυξη πρέπει να γίνεται με φυσικό τρόπο. Η σταδιακή απόψυξη του γάλακτος γίνεται από την προηγούμενη μέρα, εάν τοποθετήσουμε τη φιάλη στη συντήρηση του ψυγείου. Για γρηγορότερη απόψυξη, τοποθετούμε τη φιάλη κάτω απο τρεχούμενο νερό βρύσης σε χλιαρή θερμοκρασία και μετά σε θερμοκρασία περίπου 38 βαθμών κελσίου. Οι 38 βαθμοί είναι η ιδανική θερμοκρασία κατανάλωσης.
 
Το γάλα εκτός ψυγείου διατηρείται περίπου 1 ώρα εάν η θερμοκρασία του δωματίου είναι έως 25 βαθμούς κελσίου. Το αποψυγμένο γάλα διατηρείται στο ψυγείο για ένα 24ωρο. Μεγάλη προσοχή όμως, εάν έχει ζεσταθεί έστω και μια φορά χωρίς να καταναλωθεί πρέπει αμέσως να απορρίπτεται. Αντιστοίχως και όσο γάλα δεν καταναλώσει το μωρό και περισσέψει, επίσης το απορρίπτουμε.
 
Τη φιάλη με το γάλα μπορούμε να τη ζεστάνουμε σε μπαίν – μαρί ή σε ηλεκτρικό θερμαντήρα, ποτέ όμως δεν χρησιμοποιούμε φούρνο μικροκυμάτων για το ζέσταμα. Για να δοκιμάσουμε τη θερμοκρασία του γάλατος μπορούμε να στάξουμε μερικές σταγόνες στο εσωτερικό του καρπού μας.
 
Σε περίπτωση που μετά την απόψυξη εντοπίσετε μια περίεργη μυρωδιά στο μητρικό γάλα, βεβαιωθείτε πως ακολουθείτε σωστά όλες τις διαδικασίες αποθήκευσης και συντηρισής του καθώς και τη χρονική διάρκεια παραμονής του στο ψυγείο. Τέλος, εάν χρειαστεί να μεταφέρετε το μητρικό γάλα, αυτό μπορεί να γίνει με ασφάλεια χρησιμοποιώντας ισοθερμικό τσαντάκι–ψυγείο με παγοκύστες για μικρές αποστάσεις και άμεση χρήση.