Γράφει ο Παύλος Χ. Χρηστογεώργος, Ορθοπαιδικός- Χειρουργός, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών,  Γραμματέας ΔΕ του Κολλεγίου Ελλήνων Ορθοπαιδικών  Χειρουργών ( Κ.Ε.Ο.Χ.), Συνεργάτης Ορθοπαιδικού Τμήματος ΡΕΑ

Η πρόληψη της υγείαςμε στόχο την ποιότητα ζωής στην τρίτη ηλικία επικεντρώνει το ενδιαφέρον απέναντι στις στερεότυπες συμπεριφορές, τις προκαταλήψεις και τον ηλικιακό ρατσισμό.Σύμφωνα με τα στοιχεία του Π.Ο.Υ.(Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ), εκτιμάται ότι σε παγκόσμιο επίπεδο, υπάρχουνπερίπου 600εκατομμύρια άτομα ηλικίας 60 ετών και άνω,το σύνολο των οποίωνυπολογίζεται ότι θα διπλασιαστεί μέχρι το 2025 και θα φθάσει σχεδόν δύο δισεκατομμύρια έως το 2050 .

Η Ελλάδα βρίσκεται στη 5η θέση, από τις χώρες με τον πλέον γηρασμένο πληθυσμό παγκοσμίως.Η γήρανση του πληθυσμού είναι προϊόν της υπογεννητικότητας και του προσδόκιμου ζωής και άλλων παραγόντων. Γεγονός είναι ότι το προσδόκιμο ζωής, για άνδρες και γυναίκες είναι 79 και 83 έτη αντίστοιχα (πηγή :European Health for Alldatabase ( HFA - DB)).

Διάφορα νοσήματα καθιστούν και υποβαθμίζουν σε σημαντικό βαθμό την ποιότητα ζωής των ανθρώπων,όχι μόνο των ηλικιωμένων, αλλά και της οικογένειάς τους Η ευπάθεια και οι άλλοι παράγοντες (σαρκοπενία – παχυσαρκία – οστεοπόρωση ), στη σχέση ατόμου και Ορθοπαιδικού, επικεντρώνονται στην ευθραυστότητα του σκελετού μετά από πτώσεις και στην πρόληψη,κυρίως,της οστεοπόρωσης.

Τα επόμενα 25 χρόνια, τα κατάγματα ευθραυστότητας στην Ευρώπηκαι στην Αμερική θα διπλασιαστούν, ενώ το κόστος συνολικής αντιμετώπισης θα τριπλασιαστεί. Επιδημιολογικά το 16% των γυναικών άνω των 50 ετών έχουν ένα τουλάχιστον κάταγμα ευθραυστότητας. Το 50% των καταγμάτων του ισχίου συμβαίνουν στο 16% του πληθυσμούστις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, που είχαν ένα κάταγμα πιο πριν, ενώ το υπόλοιπο 50% των καταγμάτων ισχίου συμβαίνουν στο 84% του πληθυσμούόλων των μετεμμηνοπαυσιακών γυναικών.

Ακόμη, στατιστικά, το 50% των ασθενών που έχουν υποστεί ένα κάταγμα στη Σπονδυλική Στήλη, θα υποστεί ένα δεύτερο κάταγμα στα επόμενα 3 χρόνια,έχοντας διπλάσια πιθανότητα να υποστούν επιπλέονκάταγμα του ισχίου.Οι ασθενείς που έχουν υποστεί κάταγμα του κάτω πέρατος κερκίδας,έχουν σχεδόν διπλάσιο σχετικό κίνδυνο να υποστούν στο μέλλον ένα κάταγμα ισχίου.

Το κατάγματα του ισχίου οδηγούν κατά 20-24% στην απώλεια ζωής τον πρώτο χρόνο μετά το κάταγμα. Στη χώρα μας το 2010 συνέβησαν περίπου 86.000 οστεοπορωτικά κατάγματα (εκ των οποίων τα 15.000 ήταν του ισχίου). Το 1/3 των γυναικών και το 1/5 των ανδρών άνω των 50 ετών θα υποστούν στην υπόλοιπη ζωή τους ένα τουλάχιστον οστεοπορωτικό κάταγμα.

Πρόληψη & Διαχείριση της Οστεοπόρωσης και των Πτώσεων

Η οστεοπόρωση είναι μια προοδευτική συστηματική σκελετική νόσος που χαρακτηρίζεται από χαμηλή οστική μάζα και μικροαρχιτεκτονική επιδείνωση του οστίτη ιστού, με συνεπακόλουθη αύξηση στην ευθραυστότητα των οστών και επιδεκτικότητα σε κατάγματα.

Δημιουργούνται έτσι επιπτώσεις, πουοδηγούν σε περιορισμό της αυτονομίας και της ποιότητας ζωής των ασθενών, αρκετές δε φορές ακόμη και στο θάνατο.Επιπλέον, δημιουργούνταιαυξημένες ανάγκες για ενδονοσοκομειακή νοσηλεία και χειρουργικές επεμβάσεις.

Περίπου 50% των ατυχημάτων προκαλούνται από πτώσεις. Οι ηλικιωμένοι που έχουν υποστεί μία ή δύο πτώσεις είναι πολύ πιθανό να πέσουν ξανά μέσα σε ένα χρόνο, ενώ το 50%-60% των ατυχημάτων συμβαίνουν στο σπίτι. Οι πτώσεις, σε υψηλό ποσοστό, απαιτούν την είσοδο στο νοσοκομείο.

Επομένως, η πρόληψη των πτώσεων και η προαγωγή της υγείας εξασφαλίζουν για τον ηλικιωμένο μια μακρύτερη, ασφαλέστερη και πιο ποιοτική ζωή, αλλά και στον περιορισμό του υγειονομικού κόστους που αυτές επιφέρουν .

Στόχος ενός οργανωμένου Ορθοπαιδικού Τμήματος είναι η ενημέρωση σε επίπεδο αγωγής Υγείας με οδηγίες για αλλαγή συνηθειών, τροποποίηση συμπεριφορών για ένα υγιή και ασφαλή τρόπο ζωής.Η πρόληψη των πτώσεων είναι σήμερα εφικτή μέσα από παρεμβάσεις που εστιάζουν στο άτομο (ενδογενείς παράγοντες) και στο περιβάλλον που ζει και κινείται ο ηλικιωμένος. Τα άτομα που εμφανίζουν προδιαθεσιακούς παράγοντες για την εμφάνιση οστεοπόρωσης καλό είναι να απευθύνονται στον ορθοπαιδικό για διάγνωση ή/και παρακολούθηση. Η αποκατάσταση ορθοπαιδικών βλαβών είναι εφικτή, με όλες τις σύγχρονες εργαστηριακές και γνωσιακές μεθόδους.